Bibliodrama
Bibliodrama is een heel bijzondere en verrassende activiteit
Ongedwongen spelenderwijs verkennen ze een verhaal,
Bibliodrama is elke keer weer anders en blijkt steeds weer
Bibliodrama in het kort
Bibliodrama is een heel bijzondere werkvorm aan de hand van verhalen. In het woord ‘bibliodrama’ refereert ‘biblio’ aan boek en ‘drama’ aan spel. Bibliodrama is dus een spelvorm rond boeken of verhalen.
Bibliodrama wordt over het algemeen in groepen ‘gespeeld’. Deelnemers in de bibliodrama-groep verkennen samen een verhaal. Dit kan een overbekend verhaal of juist een volstrekt onbekend verhaal zijn. Tijdens en door het spel kom je veel meer aan de weet over het betreffende verhaal. Maar vaak blijft het niet daarbij.
Bijzonder is dat je door gebruik te maken van de setting van het verhaal juist vaak ook veel meer te weten komt over jezelf. En wanneer het bibliodrama-spel daar van tevoren op wordt voorbereid kan het er ook toe bijdragen dat deelnemers meer aan de weet komen over de andere deelnemers. Als zodanig kan bibliodrama een instrument zijn dat bijdraagt aan groepsvorming.
Het is essentieel dat u samen met de andere deelnemers – met ieders kwaliteiten, voorkennis en levenservaring – instapt in het verhaal en er vervolgens samen een speels-creatieve invulling aan gaat geven. Er wordt dus nadrukkelijk niet een verhaal ‘nagespeeld’ en er hoeft al helemaal niets ingestudeerd of ingeoefend te worden. Bibliodrama is altijd fris en spontaan!
Bij bibliodrama vermengt fictie zich met dagelijkse realiteit. Verhalen komen tot leven. Vaak ontdek je ook wat er in een verhaal niet staat neergeschreven maar er ’tussen de regels’ toch in staat. Het spelen van een verhaal draagt er vaak toe bij dat een persoonlijk levensverhaal zich verduidelijkt.
Bibliodrama wordt gespeeld onder deskundige begeleiding van één of soms zelfs meerdere begeleiders.
U kunt meedoen in een vaste groep die met enige regelmaat bibliodrama speelt. Maar als daartoe gelegenheid wordt geboden kunt u ook ook individueel intekenen op een eenmalige sessie bibliodrama.
Veel soorten verhalen
Verhalen zijn zo oud als de mensheid. Verhalen kunnen een bijzondere plaats innemen in het leven van mensen – individuen zowel als groepen. Mensen kunnen erg geboeid raken door verhalen. Omgekeerd hebben verhalen mensen iets te vertellen.
Wat de één erg aanspreekt in een verhaal, zegt een ander weinig. En één en hetzelfde verhaal kan bij verschillende mensen heel verschillende indrukken achterlaten. Verhalen blijken dus vaak meer diepgang of zeggingskracht te hebben dan een individuele lezer of toehoorder op het eerste gezicht zou vermoeden.
Het gebeurt nogal eens dat in ons bekende verhalen wendingen of situaties voorkomen die we niet begrijpen of waarin wij anders zouden hebben gehandeld dan personages in dat verhaal. Wanneer dit personages zijn die erg tot onze verbeelding spreken, raken we in verwarring. Het gaat in zo’n geval dan vaak over een stuk van het verhaal dat waarschijnlijk een boodschap voor ons heeft.
Dat wat ons bijzonder in verhalen aanspreekt, maar ook dat wat ons erin hindert of wat we er niet in begrijpen kunnen we proberen te overdenken of te bediscussiëren. We kunnen het ook ‘beleven‘ in een bibliodrama-spel.
Er is een belangrijke groep van verhalen die mensen erg aanspreken en waarin personages voorkomen die erg tot de verbeelding spreken: de religieuze verhalen uit de wereldgodsdiensten:
- De Bijbel, met verhalen uit de joods-christelijke traditie.
Door bibliodrama rond een bijbelverhaal te spelen, doet men niets af van de betekenis die men eerder aan het verhaal of zelfs de gehele bijbel gegeven heeft. Er komt eerder een mooie dimensie bij. (Hetzelfde geldt overigens ook voor de hierna genoemde verhalen.) - Chassidische verhalen uit joodse traditie
- Boeddhistische verhalen
- Verhalen uit de Koran
- Verhalen uit natuurgodsdiensten, enz.
Maar er zijn ook andere verhalen die zich uitstekend lenen voor bibliodrama:
- sprookjes
- fabels
- legenden (o.a. Sint Nicolaas, St. Suitbert, St. Elisabeth van Thüringen, St. Jan Nepomuk)
- mythen
- vertellingen
- liederen, enz.
Veel van deze verhalen raken aan vragen rond
- de essentie van het bestaan
- goed en kwaad
- initiatief en overgave
- overgangsmomenten
- het aardse en het bovennatuurlijke, enz.
Wanneer je verhalen met bibliodrama gaat verkennen, is het verrassend om te zien dat veel overeenkomsten te vinden zijn in de diversiteit van verhalen en even zo grote verscheidenheid in origine. Ieder die een verhaal uit welke wereldgodsdienst of van welke achtergrond dan ook in bibliodrama beleeft, zal merken dat het na het spel vaak veel meer diepgang of veel meer dimensies heeft gekregen. Vaak geeft het ‘brood onderweg’ voor de tocht door het leven.
Bibliodrama als instrument
Er zijn verschillende redenen denkbaar waarom je bibliodrama zou willen spelen. Voor elk van die redenen vormt bibliodrama een instrument om het gestelde doel te helpen bereiken.
- Je wilt meer aan de weet komen over een bepaald verhaal.
(‘Er staat geschreven dat …, maar ik wil zelf wel eens ervaren hoe het is om …’) - Je wilt meer aan de weet komen over jezelf.
(‘Hoe sta ik eigenlijk tegen over dit verhaal? Hoe sta ik tegenover dit personage?’) - Je wilt meer aan de weet komen over onbegrepen kanten van beschreven personages.
(‘Ik begrijp maar moeilijk waarom persoon X in de gegeven situatie zo handelt; ik zou graag meer willen weten over diens motieven.’) - Je wilt meer aan de weet komen over de maatschappij of een bepaald onderdeel daarvan.
( Er gebeurt …, maar ik wil me wel eens verplaatsen in …’) - Je wilt meer aan de weet te komen over een onderwerp.
(‘Ik weet wel dat …, maar ik zou wel eens willen ervaren hoe het is om …’) - Je wilt meer aan de weet komen over onbekende culturen, situaties, enz.
- Een groep mensen wil meer aan de weet komen over elkaar. Bibliodrama helpt hier een meer uitgebreide diepere onverwachte kijk op elkaar te ontwikkelen en ondersteunt zo de groepsvorming.
- U wilt in een veilige situatie zich oefenen in een bepaalde rol of positie
(‘Hoe is het om … te zijn?Hoe zou het zijn om … te doen?’). - enzovoort.
Tegen deze achtergrond mag worden gesteld dat bibliodrama een instrument kan zijn in persoonlijke ontwikkeling (op religieus en wereldbeschouwelijk terrein en op het gebied van verkenning van de eigen persoonlijkheid) en in groepsvorming. Bibliodrama past uitstekend binnen projecten op het gebied van katechese en pedagogiek. Het verdient zelfs een plaats in de psychotherapie. Maar ook bij team-vorming op de werkplek, binnen de sportclub of een reisgezelschap kan bibliodrama een goed hulpmiddel zijn. Bibliodrama voldoet zelfs prima als een verantwoord én leuk ‘avondje uit’!
Waar al spelende niet een verhaal wordt verkend, maar bijvoorbeeld verhoudingen op een werkplek of binnen een andere welomschreven groep mensen die met elkaar te maken hebben spreekt men wel van sociodrama.
Waar er, veelal op therapeutische grond, (subtiel) spelenderwijs relaties tussen familieleden worden verkend om inzicht te verkrijgen spreekt men van familie-opstelling.
Bibliodrama is vrijwel steeds een bijzondere en waardevolle ervaring.
Bibliodrama in de praktijk
In elke bibliodrama-sessie staat een verhaal centraal. Na een uitleg over wat er te gebeuren staat en de gehanteerde spelregels wordt vaak begonnen met een warming-up. Deze is bedoeld om de deelnemers gelegenheid te geven beslommeringen van de dag af te schudden en ‘in te tunen’ op wat komen gaat.
Vervolgens wordt het betreffende verhaal voorgelezen. In veel gevallen wordt daarna gezamenlijk bekeken welke personages/rollen er in het verhaal voorkomen. Dat hoeven overigens lang niet altijd natuurlijke personen te zijn; zo kunnen in bibliodrama bijvoorbeeld prima rollen zijn: de boom, het woud, de zon, de deur, de handschoen, de berg, enzovoort.
Afhankelijk van onder meer het doel van de sessie bibliodrama, de wensen van de deelnemers en de mogelijkheden van het verhaal, volgt er één van de (grote verscheidenheid aan) spelvormen:
- Wanneer de deelnemers meer willen weten over één bepaald personage, zal de begeleider die in een rol centraal stellen. Ieder die wil kan bij toerbeurt in die rol stappen om die te verkennen. Het personage kan ook in de vorm van een ‘open stoel’ in het gezelschap worden uitgenodigd, waarna het gezelschap in gesprek raakt met de gast …
- Wanneer een bepaalde situatie uit het verhaal centraal staat in de sessie, kan die door de begeleider worden gecreëerd. De deelnemers mogen dan elk die situatie verkennen …
- Een indringende maar daarom niet minder gewaardeerde spelvorm is die waarin elk van de deelnemers in een rol naar keuze in het verhaal stapt. Daarbij wordt heel nadrukkelijk het verhaal niet nagespeeld. Er zal blijken dat door ieders inbreng het verhaal – met alle actualiteit – verrassende wendingen zal nemen. Veel wordt duidelijk, maar ook nieuwe vragen zullen rijzen …
De begeleider helpt elke deelnemer in zijn rol te komen. Ieder zegt en doet alleen datgene wat men zelf wil, vanuit haar of zijn eigen rol. Gedurende het spel ben je even niet jezelf, maar de gekozen rol. Toch vult ieder zijn rol in vanuit de eigen achtergrond, en met kennis, ervaring, normen, opvattingen, enzovoort die men zelf heeft. Ieder wordt zelfs uitgenodigd dit alles te gebruiken, om de rol die men speelt in te kleuren!
Het is heel belangrijk te weten dat de begeleider er op toeziet dat iedere deelnemer zich veilig weet in zijn rol.
De begeleider beëindigt het spel op een logisch moment of wanneer het tijd is om te stoppen. Dan volgt een nabespreking, waarna het verhaal nog éénmaal wordt voorgelezen.
Een verhaal
Hoe komt Piet Visvanger door de winter?
(een fictieve sociale casus)
Het is half december, een dure maand voor Piet Visvanger: Sinterklaasfeest, zijn eigen karige verjaardag, en straks ook nog Kerstmis en Oud en Nieuw. Met moeite had Piet een paar euro’s apart gehouden voor een heel klein Sinterklaascadeautje voor zijn kinderen, Keesje (7) en Wendy (11). Zij wonen bij hun moeder, Cora Helder, de ex van Piet. Gelukkig hadden Cora en oma nog wat te besteden aan extra cadeautjes.
Piet vindt het erg jammer dat hij niet meer één gezin vormt met zijn vrouw en zijn schatjes. Het was altijd al moeilijk gewest om de touwtjes aan elkaar te knopen. Hij had nog geluk dat hij na drie jaar solliciteren een baantje gevonden had. Hij werkte er keihard voor het laagste loon als assistent bij een elektrotechnisch installatiebedrijf. Hij had immers voortijdig en zonder diploma het VMBO verlaten. Altijd vroeg hij zich af of hij het wel goed genoeg deed. Piet was er van overtuigd dat hij veel, zo niet alles, verkeerd of onvoldoende deed, hoe goed hij zijn best ook deed. Zo was het vroeger thuis, zo was het op school, zo was het ook op het werk en overal. Piet wilde zijn kinderen een onbezorgdere jeugd geven dan hij zelf gehad heeft.Maar ook die wens ging de mist in.
Er waren wel momenten dat Piet zich wat zekerder voelde. Wanneer hij wat alcohol gedronken had voelde hij zich tenminste wat rustiger. Hik gaf toe dat hij wat minder zou moeten drinken, maar ja … verander dat maar eens. Cora maakte altijd ruzie als hij thuis aan het bier ging. Vaak raakte de sfeer in huis verziekt. En ja … het lag aan hém en aan niemand anders. Niets ging er immers goed? Hij had zich té vaak verslapen en afspraken op het werk niet nagekomen. Onvermijdelijk draaide het uit op zijn ontslag. Dat hij niet meer thuis dronk en alleen nog maar in de kroeg, kon niet meer voorkomen dar het huwelijk op de klippen liep.Hij begreep ook wel dat Cora en de kinderen toe waren aan wat stabiele rust.
Piet ging alleen wonen. Hij bedacht oplossingen om aan geld te komen. In de dorpskroeg beproefde hij de gokkast en bezocht hij de pas ingerichte internethoek. Met de winst zou hij zijn kinderen eindelijk eens wat leuke dingen kunnen geven. De gokkast was hem een paar keer goed gezind. Van 50 euro kon hij er 150 maken. Een volgende keer was er minder geluk,maar hij voelde dat hier zijn kansen lagen. Verraste kindergezichtjes zouden zijn mooiste prijs zijn.Piet ging ook op internet wedden maar moest toegeven dat hij veel meer verloor dan dat hij won. Hij was overtuigd van de grote klapper die binnenkort zou vallen. Eens zouden zijn kansen keren. Dan zou hij zijn vrienden het geleende geld terugbetalen en eindelijk het postorderbedrijf afbetalen. Dan zouden die dvd-speler en de digitale camera waarmee hij mooie dvd’tjes van zijn opgroeiende kinderen maakte helemaal van zichzelf zijn. Piet zag ernaar uit eindelijk verlost te zijn van de schuldsanering bij de Gemeentelijke Kredietbank. Weg met de huurschuld. Weg met de rekeningen van Wehkamp. Weg met de achterstallige energienota’s. Achterstallig ja …hoe kon het ook anders met een inkomen van 850 euro schoon en vaste lasten van zo’n 700. Die 20 euro per maand voor de schuldsanering kan hij eigenlijk niet eens missen. Laats kon zelfs dát niet geïncasseerd worden Piet moest op gesprek komen bij Henk Pegel, schuldhulpverlener van de de Kredietbank. Piet was fors te laat doordat hij de avond tevoren was blijven doorzakken in de kroeg. Hij was al eerder niet of te laat komen opdagen. Zijn maatschappelijk werkster Hannie Toeverlaat was ook voor niets gekomen. Zij zou hem in het gesprek bijstaan. Piet voelde dat Hannie voor hem deed wat ze kon. Nu ging het hele gesprek niet door. Piet schaamde zich. Hij was die maandag ook nog te laat om zijn kinderen van school af te halen, zoals hij altijd deed wanneer Cora haar werk had.
Wie zou de kinderen uiteindelijk hebben opgevangen? Piet voelde dat hij weer erg gefaald had. Een halve liter bier zou hem kunnen kalmeren. Hij ging maar weer langs bij Paul Pint. Dan kon hij meteen in de internethoek zien of hij gisteren goed had ingezet.
Die avond is in de zaal van Café Paul Pint de generale repetitie van het kinder-kerstkoor. Priscilla Toeverlaat (de dochter van de maatschappelijk werkster) is de dirigente. Piet’s kinderen Keesje en Wendy zingen ook in het koor evenals Patrick Pegel, de zoon van de schuldhulpsaneerder en Wesley, de zoon van Cindy de Regt. Cindy de Regt is de vriendin van Cora en woont tegenover Piet. Cindy heeft een simpele kijk op de wereld. “Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg”, zegt ze vaak, en ook: ” Als je doet zoals het behoort, val je niet op. Recht is recht en krom is krom.” Cindy heeft niet alleen haar zoon Wesley meegenomen, maar ook Keesje en Wendy. Die stonden die middag uit school vergeefs op hun vader te wachten. Cindy nam ze mee naar huis, liet ze mee eten en bracht ze mee naar de repetitie. Daar voerde ze de taak uit die Piet eigenlijk op zich genomen had, zodat Cora de kinderen na afloop mee naar huis zou kunnen nemen.
In de pauze van de repetitie krijgen de kinderen limonade van Hannie Toeverlaat en ze bestelt voor zichzelf een koffie bij Paul Pint aan de bar. Daar ziet ze een opvallend schouwspel: Cora Helder staat er met betraande ogen. Keesje en Wendy staan bedremmeld vlakbij haar. Ze ziet Henk Pegel heftig gebaren. Cindy de Regt staat er bij met een rood hoofd. De barman trekt bij dit alles zijn meest onschuldige gezicht. Tenslotte ziet ze temidden van het tafereel Piet Visvanger op een barkruk zitten, in kennelijke staat verkerend, maar ook tamelijk ontnuchterd … Hannie voegt zich bij deze mensen.
Agenda
15 januari 2025
Bibliodrama voor Kerk-Anders
onderwerp nog niet bekend
aanvang: 20:00u
lokatie: De Koren-Aar te Sleeuwijk
uiterlijk 14 dagen tevoren opgeven bij Kerk-Anders
Overzicht van gespeelde verhalen
religieuze verhalen
Genezing van de lamme in het badhuis [Johannes 5: 1-9a]
Af en toe beroert een engel het water in een badhuis en dat brengt genezing aan wie er baadt. Jezus geneest iemand die bij dat wonderlijke ritueel alsmaar niet aan de bak komt. Kwam dat water nu in beweging, of de mens zelf? …
Jezus en Thomas [Johannes 20: 24-29]
Thomas gelooft niet dat de terechtgestelde Jezus is verschenen aan zijn vrienden. Totdat hij Jezus’ verschijning zelf meemaakt.
Het Pinksterverhaal [Handelingen 2: 1-7, 11b-13]
Leerlingen gaan – als door vuur aangeraakt – in vele talen vertellen van hun ervaringen met Jezus en over diens boodschap. Wat maken ze mee, en hoe gaat dat in zijn werk?
Driekoningen / Magiërs uit het oosten zoeken Jezus [Matteüs 2: 1-8]
Magiërs van ver komen de pasgeboren koning van de Joden zoeken en ze ontmoeten koning Herodes. Hoe verloopt dat bezoek, en waar draait het op uit?
De val van Jericho [Jozua 1: 2-6, 25a]
De bewoners van Jericho zijn bang voor de Israëlieten die land aan het veroveren zijn. Na een indrukwekkend ritueel rond de stadsmuren nemen ze met harde hand de stad in en vernietigen er zowat alles. Het gaat er eigenlijk behoorlijk heftig aan toe!
Vasten [Jesaja 58: 2-11a]
Wat hebben vasten en religieuze voorschriften ons te vertellen? Kunnen we er vandaag de dag nog iets mee?
De gelijkenis van de parel [Mattheus 25: 1-12]
Dit is de kortste parabel uit de bijbel, en omvat slechts twee zinnen. Wat is rijkdom eigenlijk, wat vind je waardevol en wat heb je er voor over?
De gelijkenis van de tien bruidsmeisjes [Mattheus 13: 45-46]
Meisjes wachten op de komst van de bruidegom. Sommigen zijn slim want ze hebben zich goed voorbereid, anderen hebben minder voorzorgen genomen. In het spel komen we tegen: de bruidegom, domme meisjes, verstandige meisjes, kooplui en ook …. olie en een olielamp.
Het verhaal van Job [een van de Oud-testamentische boeken]
Job was een welgesteld man. Zijn vrienden zeggen dat het voor hem gemakkelijk is om gelovig man te zijn. Wanneer het hem later in zijn leven tegen zit, komt het er voor hemzelf op aan: kan ik ook nu nog een gelovig man zijn? Zijn vrienden maken het hem er ook al niet gemakkelijker op.
Mozes die God wil zien [een verhaal uit Islamitische traditie]
Mozes onderhandelt met God om `hem’ te mogen zien. Wanneer Mozes dan in een nabijgelegen berg nog maar een heel klein stukje van God te zien krijgt raakt hij totaal overweldigd.
De spirituele dief [een verhaal uit hindoe-traditie]
Een schurk breekt in in het huis van een rijk man uit een van de hoogste kasten. Wanneer hij wordt betrapt doet hij zich voor als een ingetogen asceet. Zo iemand geniet hoog aanzien en krijgt geschenken. Van het een komt het ander …
De wandeling [een verhaal over Lao Tse uit het taoïsme]
Lao Tse, een zeer wijs man, maakt elke dag een wandeling. Zijn buurman mag na lang aandringen eens mee op zo’n wandeling, mits hij volledige stilte in acht neemt …
sprookjes
De oude vrouw in het bos [Grimm]
Een meisje raakt verdwaald in een bos. Een witte duif brengt haar de sleutel tot overleven, maar vraagt haar als wederdienst een oude vrouw te bestelen.
De prinses met de vlek op haar wang
Een nukkige prinses baalt van een vlek op haar wang. Die kan op maar één manier verdwijnen. Degene die haar van de vlek af helpt mag met haar trouwen. De koning stuurt dienaren uit om te vinden wat ervoor nodig is.
Vrouw holle [Grimm]
Een sloof van een meisje komt per ongeluk in een wondere wereld terecht en dat brengt haar veel goeds. Haar verwende zus wil dat ook wel, maar komt door haar eigen toedoen bedrogen uit.
De man die valkuilen maakt [sprookje uit Pygmeeëncultuur]
Een man leeft van wat hij aan eetbaars vangt in zijn valkuil. Tot tweemaal toe vindt hij een heel gevaarlijk dier in de valkuil. Ondanks het dreigend gevaar bevrijdt hij ze. Hij krijgt er geen spijt van …
tradities en gebruiken
Xáandú – doden komen tot leven [naar Zapoteekse verhalen, Mexico]
In huis wordt een altaar voor de Dag van de Doden gebouwd. De dierbare overledenen komen daar snoepen van hun favoriete lekkernijen. De levenden en de overledenen ontmoeten elkaar … voor even.
Meh mét dee kerneval [een Maastrichts carnavalslied]
Zetten mensen met carnaval nu eigenlijk maskers óp of juist áf ??!! …
..
legenden
De pijnboom der goden [een Sint-Maartenlegende]
Martinus trekt van leer tegen ‘heidendom’ en wil een heilige pijnboom laten omkappen. Het komt tot een hachelijk compromis …
Nicolaas en de bruisschat [een Sint-Nicolaaslegende]
Een arme koopman heeft dochters die al lang huwbaar zijn. Maar omdat hij ze geen bruidsschat kan meegeven komen ze maar niet aan de man. Rijke Nicolaas strooit met goud …
De kinderen van Maria [uit: De mooiste Nederlandse sagen en legenden]
Een verhaal waarin een abt, de broeders van de abdij, een volkse jongen, Maria en het kindje Jezus elkaar tegenkomen …
Elisabeth en het rozenwonder [een legende rond Elisabeth van Thüringen]
Koningin Elisabeth blijft niet binnen de muren van haar kasteel wanneer er honger heerst onder het volk buiten de kasteelmuren. In haar wijde mantel smokkelt ze voedsel het kasteel uit, maar boze tongen in de hofhouding willen doen geloven dat ze verboden smokkelwaar naar binnen haalt …
Elisabeth en het lichtend kruisbeeld [een legende rond Elisabeth van Thüringen]
Koningin Elisabeth neemt tijdens lange afwezigheid van haar man een totaal verwaarloosde jongeman op die aan lepra lijdt en verpleegt hem in het echtelijk bed. Daar komt achterklap van …
Jan Nepomuk en het biechtgeheim van de koningin
Jan Nepomuk is de biechtvader van de koningin. De koning wil dat hij tegenover hem het geheim van zijn vrouw doorbreekt. Daar gaat Jan Nepomuk niet op in. Hij moet zijn weigering bekopen met marteling en verdrinkingsdood…
Sint Suitbertus sticht allereerste kerk in Woudrichem [gebaseerd op historische feiten over kerstening in rivierenland]
Suitbert is een van de medebroeders van Willibrord. Ze brengen met wisselend succes het christendom naar de Friezen. Die treden ze met gemengde gevoelens tegemoet. Wat beweegt elk van hen? Suitbert trekt door rivierenland richting het rijk van de Franken en sticht onderweg verschillende kerken. Zo ook in Woudrichem. Hoe zou er daar op zijn boodschap worden gereageerd? …
..
fabels
De sneeuwuil
In gedachten (de mug en de vlieg)
Prachtige verhalen van de hand van Toon Tellegen …
verhalen die aanhaken bij de actualiteit
Discussie met Wilders
Aanleiding is het nieuwsbericht (mei 2008) dat Geert Wilders het laat afweten te verschijnen op een discussie-avond.
Wat jammer nu: een zaal vol mensen, en de deelnemers aan het forum, maar géén Wilders. Geen nood,want met bibliodrama kan de geplande avond gewoon doorgaan. Gespeelde rollen: Verslaggever van krant, radio en/of tv, een gematigde moslim, een orthodoxe moslim, een politiek ongeïnteresseerde, een aanhanger van Wilders, bepaald géén aanhanger van Wilders en tenslotte natuurlijk ook: Geert Wilders.
Wonderlijke nuances komen tijdens het spel naar voren …
Begrafenisverdriet
Aanleiding is het nieuwsbericht (april 2008) dat een priester- in de ogen van iemand die al lang geen kerk meer heeft bezocht maar nu op een uitvaart van een familielid is – wel erg onrespectvol met de overledene zou zijn omgegaan: ‘Het leek wel of die man zijn auto aan het wassen was toen hij met wijwater in de weer ging rond de kist van de overledene!’. Gespeelde rollen: meneer van Ebben, pastoor Voermans, familieleden, de koster, mensen in de kerk, en zelfs … de overleden vrouw.
Wanneer de doden weer tot ons spreken, komt zoveel in een ander licht te staan …
Indianenstam ontdekt in Brazilië
Aanleiding is het nieuwsbericht (De Pers, 30 mei 2008) dat er in Brazilië een stam inheemse mensen is ontdekt die nog nooit contact heeft gehad met de buitenwereld. De overheid zegt foto’s van de mensen en hun gebied te hebben gemaakt om mensen en gebied te kunnen beschermen. Dat wordt niet door iedereen geloofd.
In een bibliodrama kunnen we alle betrokkenen gaan ontmoeten en komen we meer aan de weet …
andere verhalen
De jongen die het waarheidsbeeld wou zien
Een jongen is gefascineerd door het gesluierde waarheidsbeeld in een tempel. Priesters waarschuwen hem de sluier nimmer weg te nemen. De jongen heeft sterke drang de waarheid zelf onthuld te zien en kan zijn nieuwsgierigheid niet onderdrukken …
Hoe komt Piet Visvanger door de winter? [een sociale casus]
School zonder diploma verlaten, faalangst, alcohol- en gokverslaafd, werkeloos, gescheiden… Het klinkt overdreven dat één persoon dit allemaal in zich verenigd ziet, maar de realiteit is vaak anders. Wat maak je zoal mee onder deze omstandigheden?
verhalenreeks ‘Vrouwen met visie’
In drie verhalen, elk van geheel verschillende oorsprong, stonden markante vrouwen centraal. De verhalen waren: “Israël in Egypte onderdrukt en de geboorte van Mozes” (een Oud-Testamentisch verhaal waar verschillende vrouwen sleutelrollen vervullen), “De buitenspelige vrouw [Johanna 8, 1-11]” (een zogenoemd spiegelverhaal), en “Carmen’s dagboek voor Luna” (naar hoofdstuk 7 uit Kluun’s roman ‘Komt een vrouw bij de dokter’).
familie-opstelling op 7 mei 2007
In samenwerking met agoog Jos Korthout is er voor een tweede maal een avond familie-opstelling gedaan.
Familie-opstelling is een therapie-gerichte of tenminste inzicht verschaffende activiteit waarbij mensen in een rol stappen om situaties te helpen verduidelijken voor een persoon die bij het gebeuren centraal staat. Familie-opstelling heeft nogal wat raakvlakken met bibliodrama. Uit de deelnemers werd een aantal mensen gevraagd in rollen te gaan staan, rollen uit het stukje levensverhaal van de centrale persoon, rollen van mensen die nog leven of ooit hebben geleefd. Vanuit de rol deden de deelnemers uitspraken en zette men bewegingen in. Zo hebben deelnemers de centrale figuur geholpen met andere ogen (terug en ook vooruit) te kijken naar pijnlijke, onbegrijpelijke en anderszins markante situaties.
Rollen (c.q. mensen vanuit de rol) bleken vaak rake dingen te zeggen en dingen in beweging te hebben kunnen zetten die dienstig zijn voor de persoon die centraal staat. Wie niet actief in een rol stapte, bleef toeschouwer. Ook de toeschouwers waren belangrijk, omdat die konden aangeven wat zij vanuit hun plaats hoorden en zagen gebeuren. Voor meer informatie over Familieopstelling kunt u gaan naar http://korthouthulp.nl/
Bibliodrama in diverse settings
historisch bibliodrama op Woudrichemse jaarmarkt
Op zaterdag 27 mei 2006, de dag waarop Woudrichem het 650 jarig bestaan van haar stadsrechten vierde, werd er op de feestelijke jaarmarkt bibliodrama gespeeld rond historische verhalen. In een korte spelvorm stapten we met bezoekers van de jaarmarkt aan de hand van twee verschillende verhalen binnen in Woerkums historie:
- 1369: Landheer Willem van Horne perst zijn onderdanen uit
- 1929: Visserijarmoede
bibliodrama-workshop voor Ichtus studentenverenigingen
Op het 37e bezinningsweekend van de Ichtus-studentenverenigingen uit hbo- en universiteitssteden in ons land (november 2003) stond o.a. bibliodrama op het programma. Het verhaal van Jobs beproeving. [Job 2, 1-10] stond er centraal.
(zie ook foto)
familie-opstelling, indringende activiteit met bbd-kenmerken
Op 13 december 2004 hield Jos Korthout (registeragoog) in samenwerking met Toine Korthout (arts-acupuncturist en begeleider bibliodrama) een `expreiment’. Met gebundelde vaardigheden werd een familie-opstelling gedaan. Hierbij staat niet – zoals bij bibliodrama – een verhaal centraal, maar een casus die door een van de deelnemers is ingebracht. De rollen die op heel indringende wijze worden verkend worden gevormd door belangrijke personen in de geschiedenis en zelfs voorgeschiedenis van degene die de casus inbrengt. Deze persoon geeft aanwijzingen en stapt ook hier en daar zelf in het spel. Andere deelnemers gaan in de rollen staan of zijn toeschouwer. Al wat elk meemaakt wordt besproken en brengt onvermoede en onverwachte verheldering aan degene die centraal staat. Begrip, inzicht, vergeving, berusting zijn dan sleutelwoorden die het uiteindelijke resultaat vaak kenschetsen.
bibliodrama-avond voor een patiëntenvereniging
In mei 2016 verzorgde Toine Korthout een avondbijeenkomst van een reumapatiëntenvereniging. Door het spelen van een aantal korte spelvarianten bij het verhaal van De genezing van een lamme in het badhuis verkenden deelnemers én begeleider onder meer facetten van ziek zijn, genezen, hoop op genezing, het moeten doen met wat je hebt. Het werd een leerzame, nu en dan confronterende maar ook gewoon leuke avond. (Zie ook foto)
bibliodrama-workshop op Miniemen Instituut Leuven
In het voorjaar van 2008 was Natuurlijkbeter bibliodrama uitgenodigd om een workshop te verzorgen op de jaarlijkse activiteitendag van het Miniemen Instituut, een school voor handels- en toerismeonderwijs in Leuven (B). Aan de hand van de parabel van de parel verkenden de jongeren onder meer facetten van bezit, waarde, een schat, een parel en een ideaal najagen, Een dag die gewoonweg om vloog, maar wel stof tot nadenken achterliet … (Zie ook foto’s.)
Links
Binnenkort verschijnen hier diverse links naar webstekken rond bibliodrama en andere interessante onderwerpen.
Toine Korthout
bibliodrama-begeleider
Toine Korthout volgde op het Centrum voor Christelijk Vormingswerk van het bisdom Antwerpen de opleiding Bibliodrama, religeuze verhalen in beweging. Ook volgde hij er nascholing.
Hij organiseert zelf met wisselende regelmaat bibliodrama-avonden. Hij organiseert en begeleidt ook op verzoek bibliodrama: voor een patiëntenvereniging, een gespreksgroep, groepen jongeren- of volwassenenkatechese enzovoort.
Bibliodrama kan ook een even leuk als interessant onderdeel zijn van een bedrijfs-, club- school-, team- of familiactiviteit.